Długa historia pomysłów na plac Zwycięstwa. Zwyciężyła Piła z zieloną starówką [ZDJĘCIA]

Wygląda na to, że najważniejszy plac w mieście doczeka się w końcu rewitalizacji, która nie skończy się tylko na papierze. Nie podzieli przy tym losu innych „zrewitalizowanych” miejskich placów: nie będzie betonozy. Po rewolucji Plac Zwycięstwa wciąż będzie zielony. Z blisko 10 tysięcy metrów kwadratowych 65% będzie zajmowała zieleń, której głównym przeznaczeniem będzie  mile spędzony wolny czas.

W przyszłym roku Plac Zwycięstwa skończy 400 lat. Tyle właśnie minęło od czasu, kiedy to Samuel Targowski, sekretarz królowej Konstancji wyznaczył go na mapie Piły.  Rosjanie wyzwalając miasto „wyzwolili” je również od starówki. Z Nowego Rynku, który przed wojną tętnił życiem, gdzie stał ratusz, kościół i najpiękniejsze w mieście kamienice, poza kawałkiem bruku nie pozostał żaden ślad. Został tylko sam plac, na którym w 1966 roku stanął pomnik Tysiąclecia i Wyzwolenia. I nie licząc kilku ławek oraz kolejnego pomniku przez kilkadziesiąt lat był to jedyny pomysł na pilską starówkę.

Nie znaczy to, że nie było innych pomysłów. Już w latach sześćdziesiątych kiedy nosił jeszcze nazwę plac Powstańców Wielkopolskich planowano na nim budowę supersamu. Poza zmianą nazwy na Plac Zwycięstwa nic się jednak nie wydarzyło. W 2002 roku rozstrzygnięto pierwszy jak się okazało z serii konkursów architektonicznych na zagospodarowanie placu. Zwycięska koncepcja pilskiej zresztą pracowni Architekton przewidywała budowę w tym miejscu centrum sztuki i rozrywki, w którym miały się mieścić kina, kluby, bary, restauracje, pasaż handlowy i biura. Nad całością miała górować wieża miejska z tarasem widokowym.

Koncepcja pozostała tylko na papierze, ale jej odbicie można znaleźć w uchwalonym w 2006 roku planie zagospodarowania śródmieścia, który przewidywał częściową zabudowę Placu Zwycięstwa. Rok później prezydent Zbigniew Kosmatka dostał carte blanche na sprzedaż Placu Zwycięstwa, z której jednak nie skorzystał.

Kolejna dekada przyniosła kolejne pomysły. Pod koniec 2011 roku miasto wystawiło po raz pierwszy Plac Zwycięstwa na sprzedaż. Prezydent Piotr Głowski widział tam centrum handlowe połączone z galerią sztuki. Nie było jednak chętnych na wcielenie tej wizji w życie. Po dwóch nieudanych przetargach ratusz wycofał się z planów sprzedaży.

Nie wypaliła również Mediateka na której budowę miasto chciało pozyskać unijne fundusze. Przeszła do historii razem z kolejnym konkursem na koncepcję zagospodarowania. Plac Zwycięstwa wrócił do tego czym był przez ostatnie dekady: najdroższym w Europie wybiegiem dla psów, którego cena wywoławcza w pierwszym przetargu wynosiła 11 milionów złotych.

Miał to zmienić ogłoszony w 2021 roku przetarg na opracowanie projektu rewitalizacji placu Zwycięstwa. Wykonawca miał również przygotować wniosek o wydanie pozwolenia na budowę. Przetarg wygrała firma Kerria z Wielkopolski. I była to ostatnia oficjalna informacja dotycząca tego podejścia do Placu Zwycięstwa. Nie ma go wśród licznych realizacji, którymi pracownia chwali się na stronie internetowej. Jeżeli powstał jakiś projekt, to trafił najprawdopodobniej na dno bardzo głębokiej szuflady.

Już w 2023 roku miasto zamówiło projekt przebudowy Placu Zwycięstwa u znanego architekta krajobrazu, Dariusza Malinowskiego, który ożywił m.in. plac Grzybowski w Warszawie. Czy jego koncepcja ożywiłaby Plac Zwycięstwa? Nie wiadomo, gdyż pozostała tylko na papierze. Wygląda na to, że największe szanse powodzenia ma najnowszy projekt opracowany przez Wojtasik Pracownia Architektoniczna z Piły, który w piątek ujrzał światło dzienne. Jaki mieli pomysł na plac Zwycięstwa?

– mówi Maciej Wojtasik z pracowni architektonicznej Wojtasik. 

To może się udać jeżeli projekt doczeka się realizacji. Z blisko 10 tysięcy metrów kwadratowych, które były do zagospodarowania, 65 procent zajmuje zieleń. Są to głównie trawniki rekreacyjne idealne na leżakowanie i zabawy z dziećmi na trawie.

Miejsc, gdzie będzie można razem spędzić mniejszy lub większy kawałek czasu będzie zresztą więcej. Wzdłuż całej alei spacerowej wytyczonej mniej więcej po śladzie przecinającej teraz plac ścieżki będą stały ławki. Dodatkowo będzie ustawionych osiem ławek huśtawek. Miejsc do siedzenia nie zabraknie także w mini amfiteatrze, którego centralne miejsce również zajmuje zielony plac.

Na placu znajdzie się również toaleta publiczna z zieloną fasadą. Nie zapomniano także o czworonogach: część terenu zarezerwowano na wybieg dla psów.

Nawiązaniem do 400-letniej historii tego miejsca będą z kolei …ekrany akustyczne z reliefem wzorowanym na froncie przedwojennej kamienicy, która stała w tym miejscu. Ekrany będą tworzyć jedną ze ścian amfiteatru. Na drugiej ma być telebim na którym będzie można oglądać mecze, koncerty czy filmy.

Jedną z głównych atrakcji nowego Placu Zwycięstwa ma być fontanna w kształcie rzeczki płynąca środkiem alei spacerowej. Klimat miejsca ma budować również światło: ledowe oprawy ukryte w reliefie oraz w trawie. Zachowany został również wspomniany fragment bruku pamiętający przedwojenną Piłę. Warto dodać, że bezpośrednio do placu będzie przylegała ścieżka rowerowa wzdłuż alei Jana Pawła II i alei Piastów. 

- nie ukrywa prezydent Beata Dudzińska.

Rewolucja na Placu Zwycięstwa będzie kosztowała blisko 18 milionów złotych. Miasto chce zdobyć na nią środki z unijnego programu na rewitalizację. Czy będzie mogło liczyć na unijne miliony, okaże się we wrześniu kiedy to urząd marszałkowski rozstrzygnie konkurs. Przy dobrym rozdaniu może liczyć na 75-procentowe dofinansowanie. Przy złym trzeba będzie poszukać pieniędzy gdzie indziej. Jeszcze w tym roku miasto chce ogłosić przetarg na wykonawcę, który za rok o tej porze będzie już na placu.

– zapewnia prezydent Beata Dudzińska.