Nowy pomnik na 100-lecie Powstania Wielkopolskiego

Trwają przygotowania do setnej rocznicy uwolnienia się Czarnkowa i Ziemi Nadnoteckiej spod zaboru niemieckiego. Jednym z kluczowych elementów uświetniających to wydarzenie będzie odsłonięcie nowego Pomnika Powstania Wielkopolskiego. Zdecydowano już, jak wyglądał będzie pomnik. W swojej historii miasto czciło już swoich bohaterów Powstania. Po raz pierwszy w 1928 roku, kiedy to przed ówczesną szkołą ludową (dzisiejsze Muzeum) posadzono pamiątkowe lipy, by uczcić 10 lat niepodległości. Drugą okazją była dwudziesta rocznica powstania w 1938 roku, kiedy odsłonięto pomnik na rynku. Była to pamiętna uroczystość, która zgromadziła tłumy. Niestety, erygowany w 1938 roku pomnik nie stał długo. W czasie drugiej wojny światowej Niemcy starali się wymazać wszelką pamięć o narodowym, zwieńczonym sukcesem zrywie Polaków. Jeszcze w 1939 roku pomnik oraz tablica ku czci Stanisława Putza, pierwszego poległego powstańca z Czarnkowa, zostały rozebrane. Wielu powstańców zostało uwięzionych i zamordowanych. Pozostali w obawie o życie zaczęli ukrywać swoje zaangażowanie w powstańczy zryw. Pozbywali się pamiątek i zdjęć, fałszowali dokumenty. Nie wszyscy się jednak na to godzili. Ofiarni ludzie, nieraz z narażeniem życia, przechowali pamiątki po powstaniu – wiele z nich będzie można zobaczyć na planowanej wystawie okolicznościowej w Muzeum Ziemi Czarnkowskiej w styczniu 2019 roku. Po wojnie, w nowych realiach politycznych, pamięć o powstaniu Wielkopolskim zeszła na dalszy plan. Ważniejsze były wydarzenia o bardziej odpowiednim kontekście politycznym – na centralnym placu Czarnkowa uczczona została Armia Czerwona i zwycięstwo nad hitleryzmem. Dla powstańców zbrakło miejsca, ale pamięć o ich wyczynie nie zaginęła. Pamięć o ich zrywie trwała, przekazywana w opowieściach rodziców i dziadków, poruszając wyobraźnię coraz to kolejnych pokoleń. Czas na godne uhonorowanie czarnkowskiego zrywu nadszedł wraz z 85 rocznicą powstania. Wówczas na rynku, dokładnie w miejscu, gdzie stał pomnik przedwojenny erygowano nowy. Na ceglanym postumencie widnieje figura z brązu – koło, którego elementy tworzą postaci ludzkie, a piastę godło Polski. Pomnik ten już od blisko piętnastu lat zdobi nasz rynek. Setna rocznica jest okazją, by jeszcze raz spojrzeć w przeszłość i godnie uhonorować bohaterów. Z inicjatywą stworzenia nowego, bardziej okazałego pomnika wystąpił śp. płk Władysław Pilawski, syn uczestnika tych wydarzeń. Temat podjęło Towarzystwo Miłośników Historii Miasta Czarnkowa, władze miasta oraz powiatu. W styczniu 2017 roku w Starostwie Powiatowym w Czarnkowie zebrał się Honorowy Komitet Obchodów 100-lecia Powstania Wielkopolskiego w powiecie czarnkowsko – trzcianeckim. Powołano Komitet Społeczny Obchodów, który intensywnie pracuje nad godnym kształtem uroczystości rocznicowych. Trwa publiczna zbiórka na specjalne konto w Banku Spółdzielczym w Czarnkowie. Na ostatniej sesji Rady Miasta, która odbyła się 25 stycznia 2018 roku radni Czarnkowa, po konsultacjach społecznych, podjęli decyzję o ostatecznej formie pomnika. Zaakceptowano projekt dr Jarosława Boguckiego, cenionego i doświadczonego rzeźbiarza, kierownika pracowni Obrazowania Przestrzennego na Wydziale Rzeźby i Działań Przestrzennych Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Pomnik stanowić będzie nowoczesną formę, zachowując jednak więź z tradycją – na czarnkowskim rynku stanie odlany w brązie żołnierz Wojsk Wielkopolskich, na wiecznej warcie „Na chwałę Powstańcom Wielkopolskim i Księżom Katolickim”. Wkomponuje się on w sposób naturalny w przestrzeń historyczną czarnkowskiego rynku, tworząc miejsce dla godnego uhonorowania bohaterów. Oficjalne powiatowe obchody 100. rocznicy Powstania Wielkopolskiego odbędą się w dniach 6-8 stycznia 2019 roku w Czarnkowie. Trwają m.in. prace nad albumem okolicznościowym oraz wystawą pod wspólną nazwą: „Oni dla nas. My dla nich. W setną rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego”. Na 8 stycznia planowane jest uroczyste odsłonięcia nowego pomnika na placu Wolności oraz widowisko prezentujące rekonstrukcję wydarzeń powstańczych na ziemi czarnkowskiej.

//Mikołaj Kułakowski. Muzeum Ziemi Nadnoteckiej//